Jak w dawnym mieście wodę czerpano

Ta wystawa zaimponowała kolonistom z Chełmu…

Od 7 sierpnia do 6 września w Sali Kolumnowej Muzeum Narodowego w Gdańsku gości nowa wystawa czasowa. Przedmioty, które tworzą ekspozycję pod nazwą „Jak w dawnym mieście wodę czerpano” zostały odnalezione i zabezpieczone w ramach projektu „Gdański Szlak Wodociągowy, który realizuje miejska spółka – Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna. Są to dawne urządzenia do czerpania lub dostarczania wody pitnej, które w przyszłości zostaną zaprezentowane w historycznych obiektach infrastrukturalnych.
– Fantastyczna wystawa, wszystkim ja polecam, warta obejrzenia – zachęca Renata Beer z Chełma, która wraz z grupą kolonistów zobaczyła wystawę. – Główną atrakcją wystawy jest drewniana studnia do czerpania wody odkopana na terenie Muzeum Narodowego. Studnia pochodzi z pierwszej połowy XVII w. W Sali Kolumnowej zobaczymy również drewnianą rurę wodociągową o długości 3m odkrytą pod Teatrem Szekspirowskim (II poł. XVII w.). Zaprezentowane zostały także drobne przedmioty znalezione w studni.
– Dzięki wystawie możemy dowiedzieć się, jak wyglądał system dostarczania i czerpania wody w dawnym Gdańsku. System dostarczania wody jest tematem, który rzadko porusza się w kontekście historycznym. W naszym mieście podjęto się tego wyzwania, czego pierwszym dowodem jest wystawa w Muzeum Narodowym – mówi zastępca prezydenta Gdańska ds. polityki komunalnej, Piotr Grzelak.
Wakacyjna ekspozycja jest zapowiedzią większego projektu – Gdańskiego Szlaku Wodociągowego. Przedsięwzięcie to polega na stworzeniu ścieżki turystycznej, która umożliwi bliższe poznanie dawnych, ale zachowanych do dziś obiektów oraz innych elementów dawnego systemu wodociągowego. Szlak obejmuje trzy historyczne obiekty: zbiornik wody Stary Sobieski (wybudowany w 1911 r.), zbiornik wody Stara Orunia (z 1869 r.), przepompownia ścieków Jelitkowo (z przełomu XIX i XX w.) oraz nowy zbiornik wieżowy, który powstaje na Wyspie Sobieszewskiej.
Ważnymi elementami ekspozycji w historycznych obiektach będą zabytki infrastruktury drewnianej – rurociągi, studnie, latryny, datowane na XVII wiek, a obok nich – liczne elementy epoki „przemysłowej”. Duża część eksponatów została odkryta przy okazji prac archeologicznych na terenie budowy Teatru Szekspirowskiego oraz przy ul. Długie Ogrody. W tej drugiej lokalizacji odkopano między innymi: drewniane rury wodociągowe (co ciekawe, zachowały się w nich ołowiane łączniki wraz z metalowymi opaskami), rząpię będącą zakończeniem rurociągu, o średnicy 120 cm, do której odpływała woda, studnię kopaną, kwadratową o wymiarach boku ok. 1,5 m, latryny wykonane z desek o wymiarach ok. 275 x 50 x 8 cm i studzienkę drenażową o średnicy około 1 m.
Oprócz wymienionych eksponatów, zespół pracujący nad powstaniem Gdańskiego Szlaku Wodociągowego zgromadził bardzo dużą ilość historycznej dokumentacji, która jest na Gdańskiego bieżąco katalogowana i digitalizowana. Aktualne zasoby to ponad 800 archiwalnych planów i rysunków oraz ponad 2000 reprodukcji innych dokumentów. Tworzą one fascynujący obraz miasta sprzed około stu lat: ówczesnego przemysłu, sposobu funkcjonowania administracji, sposobu prowadzenia procesu inwestycyjnego. Przedwojenne plany sieci cechuje poziom detalu, pozwalający rozpoznać w szczegółach każdy, najmniejszy nawet budynek, co stanowi doskonałe uzupełnienie obrazu miasta, który znamy ze starych fotografii. Docenić możemy również swoistą estetykę i niezwykłą precyzję tych rysunków, tworzonych przecież odręcznie, i pochylić czoło przed umiejętnościami dawnych fachowców.
(g)